Werken in Rusland

Deze vrije dag is een goede gelegenheid om iets te schrijven over mijn werk in Rusland en ook over werken in Rusland in het algemeen.
Eerst even iets over de vrije dag, het was zaterdag 4 november de dag van de eenheid van het Vaderland. De regeling van vrije dagen in Rusland werkt zo, dat je, als een vrije dag valt op een zaterdag of zondag, de vrijdag ervoor of de maandag erna vrij hebt. Het komt ook voor dat een dinsdag een vrije dag is, dan wordt er zaterdag gewerkt en is de zondag tot en met de dinsdag vrij. Russen houden van vrije dagen en vooral vrije dagen die aan elkaar geschakeld zijn. En er wordt ook met kalenderdagen gewerkt, zo heeft iedereen 28 kalenderdagen per jaar vakantie naast de vrije (feest)dagen.
Vandaag vieren we er dus een van, of beter we vierden het zaterdag en vandaag is vermoedelijk voor velen de dag van herstel.

Morgen wordt er dus weer gewerkt. Lucie en ik zullen dan om 6.30 de wekker horen en een uur later gaan we dan op pad. Lucie om bij het metrostation in het busje van Frans Maas te stappen en ik loop door naar de Leningradsky Shosse, alwaar ik meestal door mijn Nederlandse collega wordt opgepikt. We zijn dan meestal tussen 8.30 en 9 uur op kantoor. Hoewel het niet echt goed in de gaten wordt gehouden, werken we van van 9 tot 6. We hebben recht op een uur lunchpauze, maar vlak de rookpauzes niet uit.

Een van eerste dingen, die ik in dit land leerde was het gegeven, dat deze rookpauzes onmisbaar zijn in de Russische kantoorcultuur. Er wordt heel wat afgeleuterd over iedereen en over alles. Ook op kantoor wordt veel met elkaar gediscussieerd. Het hoort een beetje bij het ritueel. Het is namelijk niet de bedoeling al te snel tot een oplossing te komen. Waar Nederlanders graag soms kort door de bocht knopen willen doorhakken, willen Russen langzaam, haast Aziatisch tot een oplossing komen. Soms lijkt het, dat er gehoopt wordt, dat het probleem zichzelf oplost.

Ons bedrijf is overgenomen door een Deense firma, en zowel Lucie als ik hebben een Russische directeur en dat is toch heel anders dan een Nederlandse. Naast het feit, dat Russen het moeilijk vinden kordaat een oplossing te forceren, vinden ze het ook moeilijk om te plannen. Zo zullen we in de loop van volgend jaar gaan verhuizen, had eigenlijk al moeten gebeuren, maar het lijkt er nu op dat het nog wel even zal duren.

Nu over mijzelf in de Russische context. Inmiddels mag ik mij de trotse bezitter noemen van een heuse werkvergunning en het contract dat daarbij hoort is aanstaande.
Zo mag ik toch met enige trots constateren dat het aanvankelijk als tijdelijke werkverschaffing bedoelde baantje, meer vastigheid lijkt te krijgen. En kan ik inderdaad constateren dat er naast een dominee toch ook een verkoper in mij schuilt.

In de Russische werksfeer is het hebben van relaties onmisbaar, je krijgt de baantjes hier meer via via dan dat je echt moet solliciteren, zo ook dus in mijn geval.
Inmiddels praat ik graag, waar ik kom over de problemen in het transport en dat doe ik natuurlijk wel zo, dat mijn gesprekspartner begrijpt bij ons aan het goede adres te zijn.

Wat doet ons kantoor zoal en wat verkoop ik dus. We verkopen transport vanuit de hele wereld naar Rusland, niet alleen Moskou, en ook niet alleen Europa en opslag in ons warehouse in Istra, waar Lucie dus werkt. Het ingewikkelde van dit moment, is wel dat er veel naar Rusland toegaat, maar dat er betrekkelijk weinig geëxporteerd wordt, behalve dan het gas, maar daar gaan wij niet over. Daarnaast is Moskou een soort gretige spons, die haast niet te verzadigen lijkt. Echter dat gegeven heeft niet tot gevolg dat na het transport het brengen van de vervoerde producten op de Russische markt, een fluitje van een cent is. De grootst 'bottleneck' is het proces van inklaring.
Een wereld op zich en ook hier onderworpen aan de Russische regeltjes-cultuur. Bijvoorbeeld, wie mocht denken dat een internationale productcode ook werkelijk de door de autoriteiten erkende code is, komt bedrogen uit. Want bij de code moet het liefst ook een plaatje of exacte beschrijving geleverd worden om de douaneautoriteiten de gelegenheid te geven dat ook werkelijk vast te stellen. Waar de wereld buiten Rusland bijna vanzelfsprekend in het Engels communiceert, is het misschien gezien het verleden niet onbegrijpelijk, dat hier het Russisch de voertaal is. En dan bedoel ik de taal in haar ruimste betekenis. Je kunt vermoedelijk pas echt de taal spreken als je ook de Russische ziel begrijpt. En dus valt het soms niet mee.

Maar ik moet eerlijk zeggen dat, als je bereidt bent te begrijpen hoe zeer Rusland van een betrekkelijk gesloten wereld plotseling terecht is gekomen in de veel globalere open wereld met alle problemen van dien, het geen onoverkomelijk bezwaar is om met en naar Rusland handel te drijven. Lucie zegt het soms ook, Rusland is nog in de pubertijd en wellicht is daaruit te verklaren dat het land soms uitbundig is, om even later in zijn schulp te kruipen en de deur stevig in het slot te gooien.

In het prachtige boek van Hans Boland, "Mijn Russische ziel" geheten, wordt als een van de kenmerken genoemd het grenzeloze, het mateloze, zoals ook de puber opeens in de groei niet weet waar zijn grenzen liggen.

Terug naar het werk, wat ik tot nu toe vooral heb gedaan, is het stroomlijnen en organiseren en archiveren van onze klantcontacten en van onze leveranciers, opdat we niet elke keer het wiel hoeven uit te vinden of een vraag krijgen, die beantwoord wordt, al was het de eerste keer dat we de vraag kregen.

Zoals velen zich door de eerste sneeuw laten verrassen in dit land, zo lijkt het alsof er steeds weer veel dingen zijn, die we nog niet eerder deden, en ja hoor, een heerlijke aanleiding om eens lekker met elkaar te overleggen hoe we dit nu eens gaan doen. Russen zijn ijverig maar niet altijd even creatief en dat is soms moeilijk voor de ijver. Russen zijn ook dol op feesten. Iedere verjaardag wordt zeker ook op kantoor gevierd, daarover schreef ik al eerder.

In vergelijking met Nederland, vind ik dat de Russische werkdag lang is en veel van mensen vraagt, daarnaast zijn Russen lang onderweg, twee uur is niet veel, en dat twee keer op een dag. In die zin mag je als buitenlander, vind ik best compassie hebben met de behoefte om tijdens het werk het ook leuk te hebben. Feestjes of samen lunchen, het hoort bij de werkdag.

Tussen de middag lunch meestal met een van mijn collegae in de Stolovaya, een soort bedrijfskantine meestal bekroond met een kop koffie in het café.

Ik was in Nederland niet werkzaam op een kantoor, dus ik kan het niet goed vergelijken, maar misschien ook daarom heb ik me deze eerste tijd goed gevoeld en op mijn plek en zoals het nu lijkt zal die plek ook langer mijn werkplek zijn. Morgen ga ik dus weer welgemoed op weg om mensen te helpen hun spullen hier in het land te krijgen op de beoogde plek.